ريگان شناسي

ریگان نامی است با مسمی که از دو کلمه ریگ و پسوند « ان » تشکیل شده است . ریگان طبق اقوال و کتب تاریخی از جمله مجم البلدان و تاریخ البلدان شهری باستانی و پر رونق و در مسیر جاده ابریشم قرار داشته که تا قرن هشتم هجری بزرگترین مرکز تجاری جنوب شرق کشور محسوب می شده و تاریخ ان همزاد با شهر بم بوده و این دو شهر مکمل یکدیگر بوده اند. .

این شهر دارای جنگلهای انبوه بوده که میرزا فرمانفرما حاکم کرمان در سفرنامه کرمان بلوچستان منزل دهم خود این چنین نقل می کند « هرچه به ریگان نزدیک می شویم جنگل با صفا و با قاعده ای است مثل کلاردشت بعینه بهتر از کلاردشت اب زیادی در جنگل بود درشکه را معطل می کرد تیهو و جیرفتی زیادی بود شکار کردیم.

این شهر با عظمت بدلیل غیر قابل مشخص رونق خود را از دست داده که اثار به جای مانده نشان از گستردگی و جمعیت بالا در این شهر داشته که اثار سفالینه و زیست انسانی حد فاصل شهر فعلی تا روستای گزان خواص - دهگود و سنگ اباد در وسعت 20 تا 30 کیلومتر مربع باقی مانده است. .

بدلیل خشک سالیهای اخیر جنگل انبوه این منطقه دچار اسیب جدی شده است ولی درختان منحصر به فرد کهور ایرانی مقاومت نموده اند و از ان جنگل بی نظیر جزئی باقی مانده است. .

شهرستان ریگان دارای دوبخش و 352 ابادی شامل 4 دهستان و جمعیتی بالغ بر 80000 نفر و وسعت 9831 کیلومتر بوده است که اب و هوای ان گرم ونیمه خشک می باشد که اب زیر زمینی ان از دشت بم و دشت رحمت اباد مشروب بدلیل گودی و ارتفاع پائین که از 650 تا 450 متر ازسطح دریا می باشد از لحاظ اب زیر سطحی مشکل چندانی ندارد.

شهرستان ریگان یکی از شهرستان‌های استان کرمان در جنوب شرق ایران است. مرکز این شهرستان شهر محمدآباد می‌باشد و در فاصله ۳۰۰ کیلومتری جنوب کرمان واقع شده است. بر اساس آمار موجود این شهرستان با ۹ هزار متر مربع وسعت دارای و ۳۶۰ پارچه آبادی دارای 80 هزار نفر جمعیت می باشد. در گذشته شهرستان ریگان، بخش ریگان یکی از بخش‌های شهرستان بم بوده است.

شهرستان ريگان در فاصله 300 كيلومتري از مركز استان كرمان با وسعتي حدود 920000 هكتار و جمعيتي بالغ بر 80000 نفر در جنوب شرقي استان  و در بین عرضهای جغرافیایی 3088550 تا 3197620 و طول های جغرافیایی 646450 تا 767600 درسیستم UTM قرار دارد. اين شهرستان يكي از قطبهاي مهم كشاورزي و دامپروري در سطح استان مطرح مي باشد.
اين شهرستان داراي 306 پارچه آبادي داراي سكونت و 24 پارچه آبادي خالي از سكونت بوده كه با شهرستانهاي نرماشير ، بم ، فهرج ، عنبرآباد و رودبار از استان كرمان و شهرستانهاي دلگان و ايرانشهر از استان سيستان و بلوچستان هم مرز است .
شهرستان ريگان داراي اقليم گرم و خشك بوده و متوسط بارندگي اين شهرستان حدود 40 ميلي متر در سال  (در ارتفاعات 300 ميلي متر در سال) ، متوسط دماي هوا حدود 24 درجه سانتي گراد در سال (بين 1- و 49+ ) و تبخير سالانه حدود 4766 ميليمتر تخمين زده مي شود . ارتفاع اين شهرستان از سطح دريا بين 500 تا 2300 متر متغير مي باشد .

بخش های مرکزی ریگان :

دهستان چاهدگال

دهستان ریگان

دهستان گنبکی

دهستان گاوکان

شهر : محمد آباد

____

روستاها :

روستاهای بخش مرکزی ریگان :

مهدی اباد اولیا ء - چاه ملک هشتصد متری - شریک اباد - محمد اباد سرحدی - رستم اباد چاه ملک - حشر اباد - عباس آباد سردار

میر آباد ریگان - شوق اباد - جهان آباد - ده رضا - نعمت آباد - ملک آباد شیر آباد - محمد آباد چاه قلک - محمد آباد اصغر خان

رحمت آباد ریگان - مهدی آباد - ناصر آباد چاه ملک - گزانخواست - حیدرآباد - علی آبادپشت ریگ - سلطان آباد - کریم آباد طبسی

قدرت آباد چاه هلک - عباس آباد بهرامی - وکیل آباد رودشور - تهرود - سعد آباد - محمد آباد رودشور - شهاب آباد

بهرام آباد چاه ملک - یزدان پناه - ابراهیم آباد پشت ریگان جدید

روستاهای بخش گنبکی دهستان گنبکی :

شلتوک اباد - محمد آباد - دولت آباد گنبکی - سلمان آباد - اکبر آباد گنبکی - دهنو گنبکی

روستاهای بخش گنبکی دهستان ناصریه:

حسین اباد آبشور - دهنو صالح اباد - قاسم اباد گنبگی - علی اباد محمد قاسم خان - ناصر اباد چهگواری

 - ناصریه - حسین اباد حیدر - ناصر اباد - گزبهمن دهکن - میان زمین و انجیر زیرکی

الله آباد حاجی آباد - تقی آباد - رضوانیه - زیارت شاه - حاجی آباد - مراد آباد. 

توریست ها در ریگان:

 شهرستان ریگان دارای مکان های گردشگری زیادی است از جمله این مکان ها می توان کمپ کویری(شامل بزرگ ترین تپه های شنی دنیا)واقع در روستای علی آباد پشتریگ، مناطق سرسبز و کوهستانی جبال بارز،دشت های وسیع گنبکی،قلعه های باستانی،قنات های اب شیرین،باغات خرما و مرکبات و...

تنگناها و محدودیتهای طبیعی شهرستان
1- قرار گرفتن بر روی کمربند خشک جهان و دریافت نزولات آسمانی به میزان کمتر از یک چهارم متوسط جهانی
2- وزش طوفانهای شدید و شنهای روان
3- گسترش اراضی بیابانی و کانونهای بحرانی
4- عدم تعادل بین دام و ظرفیت مرتع ، چرای بی رویه و خارج از فصل
5- فرسایش خاک ( فرسایش آبی و فرسایش خاکی )
6- توسعه باغات ، تاسیسات و مناطق مسکونی

آبخیزهای شهرستان :
حوزه های آبخیز این شهرستان دارای 442000 هکتار مساحت بوده كه به شرح می باشد : 1- حوزه آبخیز رودخانه نساء ، 2- حوزه آبخیز گزبهمن ، 3 - حوزه آبخیز کنار نای ، 4 - حوزه آبخیز سیف الدینی ، 5 - حوزه آبخیز تک فرهاد ، 6- حوزه آبخیز دهنه عباسعلی ، 7 – حوزه آبخیز شاشکان و گز حسن

جنگلهای شهرستان :
انواع  جنگلهای این شهرستان به شرح ذیل می باشد :
1 – جنگلهای ناحیه رویشی خلیج عمانی : شامل گونه های جنگلی کهور منحصر به فرد ایرانی ، کهور دره ای ، انواع گز ، تاغ و کنار
2 – جنگلهای ناحیه رویشی ایران تورانی : شامل گونه های بنه ، بادام ، کسور ، کیکم و ارس
3 – جنگلهای مصنوعی (دست کاشت) : کهور ، گز ، بادام و بنه

مراتع شهرستان ریگان:
شهرستان ریگان دارای 628471 هکتار مرتع بوده که از این مقدار 328166 هکتار آن در مناطق کوهستانی قرار داشته و مقدار 300305 هکتار آن در مناطق بیابانی می باشد ، دامداران مناطق بیابانی علاوه بر پرورش بز و گوسفند به شتر داری نيز می پردازند .

بیابانهای شهرستان ریگان :
در این شهرستان  473284  هکتار بیابان وجود دارد که از این مقدار  109895  هکتار  جزء کانونهای بحرانی با اولویت یک می باشد . با توجه به اینکه این شهرستان یکی از قطبهای کشاورزی و دامداری در سطح استان می باشد و جاده ترانزیت چابهار از این شهرستان می گذرد فعالیتهای بیابانزدایی از اوایل انقلاب در سطح شهرستان آغاز شده و تاکنون ادامه دارد و از دستاوردهای این فعالیتها مصون ماندن مناطق اجرایی از هجوم تپه های ماسه ای و ایجاد پوشش گیاهی مناسب با گونه های گز ، کهور و اسکنبیل مي باشد که علاوه بر احیای منطقه از مهاجرت مردم نیز کاسته شده و تاکنون 30 روستا از شن گرفتگی نجات پیدا کردند تا جایی که این روستاها بدلیل وجود جنگلهای دست کاشت دارای مرغوبترین محصولات کشاورزی می باشد ، اما هنوز 80 روستای این شهرستان در معرض شن گرفتگی قرار دارند.

                             

اهداف و سیاستهای اجرایی :
1 – مهار روند بیابانزایی و جلوگیری از پیشروی کانونهای بحرانی بیابانزا
2 – مقابله با هجوم ماسه های روان به روستاها و آبادیها ، تاسیسات اقتصادی و زیر بنایی ، راههای ارتباطی و ...